साउन २२, काठमाडौं । मानिस जहाँ बसेपनि, गएपनि आफ्नो स्वास्थ्यलाई चाहिने आवश्यक खानपानको व्यवस्था गर्नै पर्ने हुन्छ । बिहान बेलुका हातमुख नजोडेसम्म शरीर स्वास्थ्य हुँदैन् । यसकारण, मानव जीवनमा भान्साको महत्व अत्यन्तै छ । चाहे मानिस ठूला महलामा होस वा साना झुपडीमा किन नहोस । नेपाली समुदायको भान्सको कुरा गर्नुपर्दा, बिहान र बेलुका दुई छाक खाना खाने र दिउँसो खाजा नास्ता खाने प्रचलन पुरानै हो । अहिले आधुनिक अर्थात अग्रेजी शैलीमा डिनर, ब्रेकफास्ट, स्न्याक, लन्च, सपर जे पनि कुरो उहि हो । आफ्नो निजि वासस्थान र डेरामा बस्दाको भान्साको शैली निकै फरक हुन्छ । सरसरति हेर्दा डेराको भान्सा घरले जीवन चलाउँदै आउनेहरुको संख्या राजधानीमा धेरै छ । यस्तै, जिल्लातिर सदरमुकाम तथा शहरी बस्तिहरुमा अहिले धेरै डेराका भान्साहरु बढेका छन् । पछिल्लो समय प्रविधि र विज्ञानले मानिसहरुलाई आधुनिक शैली आकर्षित बनाएको छ । नयाँपन, छिटो छरितो र आरामदायी जीवनशैलीका लागि मानिसहरु शहरको जीवन रुँचाउन थालेका छन् । यसकारण, शहरमा अरुको घरमा भाँडा तिरेर बस्नु पर्ने भएकाले डेराको भान्सा आफ्नो स्थायी घरको भन्दा केही पक्कै फरक नै हुन्छ । खानाका स्वाद उस्तै पाइएला तर डेराको भान्साको डिजाइन भान्स रुप निकै सानो हुन्छ । सानो कोठा अर्थात क्षेत्रफलमा धेरै कुरा व्यवस्थापन गर्नुपर्छ । अझ एउटै कोठामा, भान्सा घर, सुत्ने कोठा सबै हुन्छ । एउटा कोठामा पूरा घर आटउनुपर्छ । यसकारण, डेराको भान्सा व्यवस्थापन गर्दा धेरै कुरामा ध्यान दिनुपर्छ ।
डेराको भान्सा घर व्यवस्थापन गर्दा निम्न कुरामा ध्यादिनुपर्छ ।
-जहिलेपनि ग्यास चुलो बन्द गर्दा र खोल्दा ध्यान दिनुपर्छ । गल्तिले ग्यास खुल्ला रह्यो भने आगो लाग्न सक्छ ।
-भान्साबाट निकै फोहोर निस्किन्छ । फोहोर कोठामै राख्दा पनि गन्हाउने र भुसुना र किरा धेरै कोठामा प्रवेश गर्न सक्छन् । यस्ता कुराले विभिन्न रोग लाग्न सक्ने हुदा यी कुरामा निकै ध्यान दिनुपर्छ ।
-सबै कुरा एउटै कोठामा व्यवस्थापन गर्नुपर्ने भएकाले आफुले लगाउन् पहिरनलाई लगेज अथवा व्यवागमा मिलाएर राख्ने हो भने भान्साको खार अथवा बाफले लगाउने लुगा गन्हाउने हुन्छ । यो कुरामा सचेत हुन सके बाहिर निस्किदा अरुको अगाडी लज्जित हुनुपर्दैन् ।
-हामी प्रायः यस स्थानको मतलब राख्दैनौं । किचेन सफा गर्दा आवश्यक पर्ने वस्तुहरूलाई यस स्थानमा राखेर यसको सही प्रयोग गर्न सकिन्छ । भान्छाको फोहोर राख्न प्रयाग गरिने भाडो पनि यहाँ राख्न सकिन्छ ।
-भान्सामा प्रयोग हुने सानासाना सामान जस्तै– चम्चा, चक्कु, लाइटर तथा न्यापकिन दराजमा नराख्नुहोस् । यस्ता सामान दराजमा राख्दा काम गर्दा झन्झट हुनुका साथै किचेन पनि अव्यवस्थित देखिन्छ । त्यसैले, यिनीहरूलाई अट्काउन भित्ताहरूमा रहेको खाली ठाउँको प्रयोग गर्नुहोस् ।
-हामी प्रायः यस स्थानको मतलब राख्दैनौं । किचेन सफा गर्दा आवश्यक पर्ने वस्तुहरूलाई यस स्थानमा राखेर यसको सही प्रयोग गर्न सकिन्छ । भान्छाको फोहोर राख्न प्रयाग गरिने भाडो पनि यहाँ राख्न सकिन्छ ।