लिङ्ग पहिचान कानुनी अपराध, भ्रूणको मुटुको गतिलाई आधार मान्नु भ्रम

पुस १५, काठमाडौं। बच्चाको लिङ्ग पत्ता लगाउनु कानुनी अपराध हो । तर यसका बाबजुद पनि केही दम्पतीले परम्परागत मान्यता र मिथकका आधारमा लिङ्ग पत्ता लगाउने प्रयास गर्छन् । परम्परागत एक मान्यताअनुसार भ्रूणको मुटुको गति, पेटको आकार वा गर्भवती महिलाको भोक र मुड स्विङ जस्ता कुरालाई बच्चाको लिङ्गसँग जोडेको पाइन्छ ।

उदाहरणका लागि, यो विश्वास गरिन्छ कि यदि भ्रूणको मुटुको गति प्रतिमिनेट १४० बिट भन्दा बढी छ भने यसले छोरीको जन्मलाई सङ्केत गर्न सक्छ र यदि यो भन्दा कम छ भने यसले छोरालाई सङ्केत गर्न सक्छ भनिन्छ । यसमा कुनै वैज्ञानिक आधार छैन ।
प्रायः दम्पतीहरूले भ्रूणको मुटुको गति हेरेर बच्चाको लिङ्ग अनुमान गर्ने प्रयास गर्छन् । यद्यपि, यस कुराको लागि कुनै वैज्ञानिक प्रमाण भने भेटिँदैन । भ्रूणको मुटुको दर स्वास्थ्य निगरानी गर्न मात्र प्रयोग गरिन्छ, लिङ्ग अनुमान गर्न प्रयोग गरिंदैन । भ्रूणको मुटुको गतिले बच्चाको स्वास्थ्यलाई सङ्केत गर्छ, यसको लिङ्ग होइन । यी केवल मिथक मात्रै हुन् ।
गर्भावस्थामा भ्रूण हृदय गतिबाट बच्चाको लिङ्ग भविष्यवाणी गर्ने यो पुरानो अवधारणा हो । भ्रूणको मुटुको धड्कन प्रतिमिनेट १४० भन्दा बढी भएमा केटी हो र यो भन्दा कम भएमा केटा हुने सम्भावना रहेको विश्वास गरिन्छ । यद्यपि, यो धारणा वैज्ञानिक आधारमा प्रमाणित छैन ।
अनुसन्धान प्रतिवेदनले के भन्छ ?

२०१८ मा गरिएकले अध्ययनले मातृभ्रूण र नवजात मेडिसिन जर्नलमा प्रकाशित एक हजार भन्दा बढी गर्भावस्थाको अध्ययनले भ्रूणको मुटुको दर र लिङ्गबीच कुनै सम्बन्ध नभएको स्पष्ट पारेको छ ।

२०१५ को एक अध्ययन अनुसार अमेरिकन जर्नल अफ ओब्स्टेट्रिक्स एन्ड गाइनोकोलोजीमा गरिएको समीक्षाले ५०० भन्दा बढी गर्भावस्थाहरूको जाँच गरियो । यसको निष्कर्ष भ्रूणको मुटुको दरले बच्चाको लिङ्गको सही भविष्यवाणी गर्न सक्षम हुँदैन।

जर्नल अफ अल्ट्रासाउन्ड इन मेडिसिनमा प्रकाशित २०१२ को अध्ययनले २०० भन्दा बढी गर्भावस्थाहरूको डेटा समावेश गरेको थियो । यस अध्ययनले पनि भ्रूणको मुटुको गतिको दर र लिङ्गबीच कुनै सम्बन्ध नभएको देखाएको छ ।

भ्रूण हृदय दरको वास्तविक महत्त्व
भ्रूणको मुटुको गतिलाई बच्चाको स्वास्थ्य र गर्भावस्थाको अवस्थाको मूल्याङ्कन गर्न उपयुक्त मानिन्छ । प्रारम्भिक गर्भावस्थामा भ्रूणको मुटुको गति प्रतिमिनेट ११०–१६० बीट्सको बीचमा हुनुपर्छ । दोस्रो र तेस्रो त्रैमासिकमा यो सामान्यतया १२०–१६० बीट्स प्रतिमिनेट हुन्छ ।

गर्भावस्था सामान्य रूपमा अघि बढिरहेको छ भनी सुनिश्चित गर्न डाक्टरहरूले भ्रूणको मुटुको गतिलाई निगरानी गर्छन् ।

अल्ट्रासाउन्ड स्क्यान गर्भावस्थाको समयमा बच्चाको लिङ्ग थाहा पाउने सबैभन्दा सही तरिका हो । तर यो कानुनी अपराध हो । यसो गरेमा सजायको व्यवस्था छ