रोकिएन बालविवाहः २० वर्ष नपुग्दै साढे १५ प्रतिशत किशोरी आमा बने Nepalese Women -

असोज १६, लमजुङ । जिल्लामा बालविवाह बढेसँगै किशोरी अवस्थामै आमा हुनेहरूको सङ्ख्या पनि बढ्दो छ ।

कानूनमा २० वर्षअघि विवाह गर्न पाइँदैन । तर, लमजुङ जिल्ला सामुदायिक अस्पतालमा प्रसूति गराउन आउनेमध्ये १५ दशमलव ५ प्रतिशत किशोरी २० वर्षमुनिकै रहेको पाइएको छ । २० वर्षभन्दा कम उमेरमा गर्भवती भएका किशोरीहरूको विवाह भने १५ देखि १८ वर्षमा भएको पाइएको जिल्ला सामुदायिक अस्पतालको अनुमान छ ।

“सानै उमेरमा विवाह गर्नै हुँदैन”, अस्पतालका प्रमुख हेमन्त श्रेष्ठले भन्नुभयो, “परिवक्व नभइ विहे गर्दा किशोरीको गर्भ तुहिने, रक्तश्राव हुने, बच्चा जन्माउन गाह्रो हुने र ज्यानै जानेसम्मको अवस्था आउन सक्छ ।” अधिकांश किशोरीलाई शल्यक्रियामार्फत सुत्केरी बनाउनुपर्ने बाध्यता त्यसैका कारण भइरहेको उहाँको भनाइ छ । “उमेरै नपुगी विहे गर्ने धेरैजनाको पाठेघर खस्ने समस्या देखिएको छ”, उहाँले भन्नुभयो, “अन्य गम्भीर स्वास्थ्य समस्या पनि देखिन थालेका छन् ।” कम उमेरमा सन्तान जन्माउँदा मातृ–शिशु मृत्युदरको उच्च जोखिम रहेको प्रमुख श्रेष्ठको भनाइ छ ।

अस्पतालमा प्रसूति सेवाका लागि आउने महिलाहरूको तथ्याङ्कमा प्रसूति गराउनेमध्ये केही १४ वर्ष उमेरका किशोरी पनि भेटिने गरेको उहाँले बताउनुभयो । आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा अस्पतालमा एक हजार एक सय २३ महिला आमा बनेका छन् । तीमध्ये एक सय ७१ किशोरी अर्थात साढे १५ प्रतिशत किशोरी २० वर्ष नपुग्दै आमा बनेको अस्पतालको तथ्याङ्कले देखाएको छ । त्यस्तै आर्थिक वर्ष २०७५/७६ मा अस्पतालमा एक हजार ११ महिला आमा बनेका छन् । तीमध्ये एक सय ८३ जना अर्थात १८ दशमलव १० प्रतिशत महिला २० वर्षमुनिका रहेको अस्पतालले जनाएको छ । यसैगरी आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ मा एक हजार तीन सय २२ महिला आमा बनेका छन् । तीमध्ये तीन सय ६३ जना अर्थात २७ दशमलव ४५ प्रतिशत महिला २० वर्षमुनिका रहेको अस्पतालको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । लमजुङ, मनाङ, तनहुँ र गोरखा क्षेत्रमा पायक पर्ने अधिकांश महिला लमजुङ जिल्ला सामुदायिक अस्पताललगायत स्वास्थ्य संस्थाबाट सेवा लिने गरेको अस्पतालले जनाएको छ ।

जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालय र लमजुङ जिल्ला सामुदायिक अस्पतालले मातृ शिशु सुरक्षा कार्यक्रमअन्तर्गत गाउँगाउँमा सचेतनामूलक कार्यक्रम गरी कम उमेरमा विवाह नगर्न सल्लाह दिए पनि अझै उमेर नपुगी विवाह गर्ने चलन नरोकिनु जनचेतनाको अभाव र आमा सुरक्षा कार्यक्रमका लागि चुनौतीको विषय बनेको छ ।

जिल्लाका विभिन्न गैरसरकारी सङ्घसंस्था, विद्यालय, बाल क्लबलगायत पनि बालविवाहविरुद्धको अभियानमा छन् । केही विद्यालयले बालविवाह गरेकालाई पढ्न नै नआउनू भनेका पनि छन् । सामाजिक मान्यता, गरिबी, बेरोजगारी, देखासिकी, सञ्चार माध्यमको दुरुपयोग आदिका कारण बालविवाह नघटेको बताइएको छ । “पहिले पहिले महिनावारी नहुँदै छोरीको विवाह गरिदिनुपर्छ भन्ने थियो, त्यो गलत संस्कार अझै पनि कतिले छाडेका छैनन्”, प्रमुख श्रेष्ठले भन्नुभयो, “देखासिकी र घरपरिवारको दबाबले पनि सानै उमेरमा विवाह भइरहेको छ ।” राससका अनुसार अभिभावकले बालबालिकालाई निगरानीमा नराख्दा पनि हुने आफूखुसी विवाहमा उमेर नपुगेकाहरू भेटिने गरेको उहाँको भनाइ छ ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयले स्थानीय तहसँग समन्वय गरेर बालविवाह नियन्त्रण अभियान सञ्चालन गरिरहेको जनाएको छ । बालविवाह गर्ने र गराउनेलाई कारबाही गर्दै आए पनि रोक्न सजिलो नभएको प्रहरीको भनाइ छ । प्रहरीका अनुसार घरायसी वातावरण, परम्परागत संस्कार र सञ्चार माध्यमको बढ्दो प्रयोगले कम उमेरमा विवाह गर्ने क्रम बढेको पाइन्छ ।

रोकिएन बालविवाहः २० वर्ष नपुग्दै साढे १५ प्रतिशत किशोरी आमा बने

Share this with your friends:

यो पनि हेर्नुहोस्:

नेपालमा एक वर्षमा १६ हजार बढी घरेलु हिंसा

घरको छानामुनि नै असुरक्षित छन् छोरीहरू

२० वर्षीया महिलालाई जबरजस्ती करणी गरेको अभियोगमा पक्राउ

जब बालिकाहरू घरभित्रै बलात्कृत हुन्छन्

दुई जना किशोरी बलात्कृत

बलात्कार आरोपमा एक जना पक्राउ

बलात्कार आरोपमा युवक पक्राउ

गोपनीयतासहित परिपूरण खोज्दै यौन हिंसा पीडित

जलेश्वरमा ३ वर्षीया बालिका बलात्कृत

ओडिसा नेपाली छात्राको मृत्यु प्रकरण : सत्य तथ्य सार्वजनिक गर्न समितिको निर्देशन

नीति सर्वश्रेष्ठ डेब्यु अभिनेत्री घोषित

मधुमेह रोगीहरूले बासी रोटी खानु साँच्चै फाइदाजनक हुन्छ ?

विद्यालयमा नेपाली बोल्नेलाई दण्डित नगर्नू : काठमाडौं महानगर

४२ वर्षकी तिलमाया कक्षा ८ मा भर्ना

ओडिसामा नेपाली विद्यार्थीको मृत्यु प्रकरण : ‘छोरीको मृत्युको निष्पक्ष छानबिन गरियोस्’

What is the right time to drink coffee?

१३ वर्षीय किशोर लिएर भागेकी शिक्षिका भन्छिन्– ऊ मेरो गर्भमा रहेको बच्चाको पिता हो

सांसद माया राईलाई थप ५ दिन हिरासतमा राख्न अदालतको अनुमति

मेयर–उपमेयर ‘टकराब’ : सुनिताको प्रतिरोध एकपछि अर्को किन ?

छुटेका बालबालिकालाई वैशाख ३१ गते खोप लगाइने

केदारनाथ धामको ढोका आजदेखि खुल्ने

खुला तेक्वान्दो लिग : सुमन र सम्पदा उत्कृष्ट खेलाडी

भारतमा नेपाली विद्यार्थीको मृत्युको घटनाको विरोध गर्दै पद्मकन्याका विद्यार्थीले गरे प्रदर्शन

सुनको मूल्य स्थिर, चाँदीको भाउ भने बढ्यो

प्रत्येक महिला पुरुषभन्दा कमजोर छैनन् : कमला भासिन

पुरुष कलमले पूर्ण नारीलाई लेख्न सक्दैन

कालो तिलले कम्मर दुखेको र अनुहारमा भएको पोतोको उपचार गर्छ

दुबईमा पहिलो पटक नेपाली कल्चरल पहिरनको फेसन शो सम्पन्न

उमेर अनुसारको हुनुपर्छ खान्की, अनि मात्र मानिस स्वस्थ रहन्छ

यी भोजन खाए छाला सुन्दर हुन्छ !

मुलुकका सम्मानित पदमा महिलाको उपस्थिति, सबैका लागि आशाको ढोका उघारे

लोग्नेमान्छेको जात केटी देखेपछि.....

मनोसामाजिक समस्या के हो?

महिलाको दोस्रो विवाहको कुरा सुन्दा पढेलेखेकैले अनुहार बिगार्छन्