सोयाबीन तेलका फाइदा र साइड इफेक्टहरू

पुस १९, काठमाडौं । तपाईंले घरमा धेरै प्रकारका तेलहरू प्रयोग गरिरहनुभएको होला। केही तेल पकाउनको लागि, र केही तेल कपाल लगाउनको लागि। कहिलेकाहीँ मानिसहरूले शरीर र अनुहारमा तेल लगाउन पनि प्रयोग गर्छन्। विभिन्न प्रकारका तेलहरू प्रयोग गर्दा, तपाईंले कुनै न कुनै समयमा भटमासको तेल प्रयोग गरेको हुनुपर्छ। हामी यस लेखमा यस तेलको बारेमा कुरा गर्दैछौं। यस तेलका धेरै फाइदा र हानिहरू छन्, जसका कारण भटमासको तेलले शरीरको लागि फाइदा र बेफाइदाहरू छन्। साथै सोयाबिन तेल कति सुरक्षित छ र कति हानिकारक छ भन्ने जानकारी पनि दिइएको छ ।

सोयाबीन तेल के हो?

सोयाबीन तेल वनस्पतिको तेल हो, जुन सोयाबीनको बीउबाट निकालिन्छ। यसलाई मध्यम मात्रामा प्रयोग गर्दा स्वास्थ्यमा राम्रो असर पर्छ तर यसको अत्याधिक प्रयोगले शरीरमा धेरै हानी पु¥याउन सक्छ । यस कारणले गर्दा, लेखमा हामी सोयाबीन तेलको फाइदा र बेफाइदा दुवै बारे बताइरहेका छौं।

सोयाबीन तेलका फाइदाहरू
भटमासको तेलले स्वास्थ्यमा कस्तो प्रभाव पार्छ र भटमासको तेलका फाइदाहरू के हुन्, हामी थप अनुसन्धानको आधारमा यी सबै बताइरहेका छौं। यी फाइदाहरू थाहा पाउँदा, भटमासको तेल प्रयोग गरेपछि रोग लागेमा डाक्टरसँग परामर्श लिनु पर्दैन भनेर नसम्झनुहोस्। यो तेलले रोगबाट बच्न सक्छ, तर कुनै पनि रोगको उपचार होइन। त्यसैले बिरामी हुनेबित्तिकै डाक्टरसँग सम्पर्क गर्नुहोस्।

 हड्डी स्वास्थ्य
सोयाबिनको तेलले पनि हड्डीको स्वास्थ्यलाई कायम राख्न मद्दत गर्छ। यसमा आइसोफ्लाभोन रासायनिक यौगिक हुन्छ, जसले एस्ट्रोजेनिक गतिविधि र एन्टिअक्सिडेन्ट प्रभाव देखाउँछ। यसले अक्सिडेटिभ सन्तुलन कायम गरेर ओस्टियोपोरोसिस जस्ता अक्सिडेटिभ तनाव सम्बन्धी रोगहरूबाट जोगाउन सक्छ। थप रूपमा, यो एस्ट्रोजेन स्तर बढाएर हड्डी स्वस्थ राख्न पनि मद्दत गर्न सक्छ ।

 अल्जाइमर रोग को लागी
भटमासको तेलले अल्जाइमर रोग अर्थात एम्नेसियालाई पनि कम गर्न मद्दत गर्छ। मुसामा गरिएको एक अनुसन्धान अनुसार भटमासको तेल सेवन गर्नेहरुको स्मरणशक्ति र सम्झना क्षमता बढ्न सक्छ । भटमासको तेलमा आइसोफ्लाभोन्स हुन्छ भनी हामीले माथि उल्लेख गरिसकेका छौं। यसले अक्सिडेटिभ तनाव  घटाएर बुढेसकालको कारण हुने अल्जाइमर रोगबाट पनि राहत प्रदान गर्न सक्छ।

 खराब कोलेस्ट्रोल कम गर्न र मुटुको रक्षा गर्न
सोयाबिनको तेल पनि कोलेस्ट्रोलको मात्रा नियन्त्रण गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ। भटमासको तेलले राम्रो कोलेस्ट्रोल बढाउन र नराम्रो कोलेस्ट्रोल घटाउन मद्दत गर्न सक्ने एक अनुसन्धान पत्रले बताएको छ ।

सोयाबिनको तेलले आन्द्रामा कोलेस्ट्रोलको अवशोषण घटाएर कोलेस्ट्रोलको मात्रा नियन्त्रण गर्न सहयोगी हुने अनुसन्धानले देखाएको छ। हानिकारक कोलेस्ट्रोललाई घटाएर मुटु सम्बन्धी समस्याबाट पनि बच्न सकिन्छ ।

छालाको लागि
सोयाबिनको तेलले छालालाई जवान राख्न र यसलाई पोषण दिन पनि मद्दत गर्दछ। एक अनुसन्धानले देखाएको छ कि सोयाबीन निकासीमा एन्टी-एजिंग प्रभाव हुन्छ। यसलाई अनुहारमा लगाउनाले बुढ्यौलीको प्रक्रियालाई कम गर्न सकिन्छ ।

सूजनबाट सुरक्षा:हामीले माथि उल्लेख गरिसकेका छौं कि सोयाबिनमा एन्टी-इन्फ्लेमेटरी गुणहरू छन्। यस गुणको साथ, छालाको सूजन कम गर्न सकिन्छ। यस बाहेक, सोयाबिन तेलको एन्टि-इन्फ्लेमेटरी प्रभावले फोक्सोमा हुने सूजनलाई रोक्न मद्दत गर्न सक्छ भन्ने एक अनुसन्धानमा पनि उल्लेख गरिएको छ ।

वजन बढाउन
धेरै प्रयास गर्दा पनि तौल बढिरहेको छैन भने सोयाबिनको तेल प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ । यसमा पाइने फ्याटी एसिडका कारण यसले तौल बढाउन मद्दत गर्छ । अनुसन्धानले यो पनि भन्छ कि यसको अत्यधिक प्रयोगले मोटोपना निम्त्याउन सक्छ । यस कारण, आफ्नो आहारमा सोयाबिन तेलको मात्रालाई ध्यानमा राखेर समावेश गर्नुहोस्।

कपालको लागि
कपालमा सोयाबीन तेलको प्रभावको बारेमा कुनै सही अनुसन्धान उपलब्ध छैन। तैपनि, यस तेलमा पाइने भिटामिन ईका कारण मानिसहरूले यसलाई कपालको लागि राम्रो र पौष्टिक तेल मान्छन् । एक अनुसन्धानका अनुसार भिटामिन ईले टाउकोको अक्सिडेटिभ तनाव कम गरेर एलोपेसिया अर्थात् टाउकोपनलाई रोक्न मद्दत गर्दछ ।

सोयाबिनमा एन्टी-इन्फ्लेमेटरी गुणहरू छन्। यस गुणको साथ, छालाको सूजन कम गर्न सकिन्छ। यस बाहेक, सोयाबिन तेलको एन्टि-इन्फ्लेमेटरी प्रभावले फोक्सोमा हुने सूजनलाई रोक्न मद्दत गर्न सक्छ भन्ने एक अनुसन्धानमा पनि उल्लेख गरिएको छ ।

वजन बढाउन
धेरै प्रयास गर्दा पनि तौल बढिरहेको छैन भने सोयाबिनको तेल प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ । यसमा पाइने फ्याटी एसिडका कारण यसले तौल बढाउन मद्दत गर्छ । अनुसन्धानले यो पनि भन्छ कि यसको अत्यधिक प्रयोगले मोटोपना निम्त्याउन सक्छ । यस कारण, आफ्नो आहारमा सोयाबिन तेलको मात्रालाई ध्यानमा राखेर समावेश गर्नुहोस्।

सोयाबीन तेल कसरी प्रयोग गर्ने
हामी भटमासको तेल प्रयोग गर्ने केहि तरिकाहरू बारे थप बताइरहेका छौं। यहाँ तपाईंले आफ्नो आहारमा भटमासको तेल कहिले, कसरी र कुन मात्रामा समावेश गर्नुपर्छ भन्ने जानकारी दिइएको छ।

आहारमा कसरी समावेश गर्ने:

तरकारी बनाउन
बेकिंग गर्दा
पकोडा वा चिप्स फ्राइङको लागि
 

कहिले खाने:भटमासको तेलबाट बनेको खाना जुनसुकै बेला पनि खान सकिन्छ।

कति प्रयोग गर्ने:

एक चम्चा भटमासको तेल खाना पकाउन प्रयोग गर्न सकिन्छ।

अब हामी भटमासको तेलको हानिबारे बताइरहेका छौं।

भटमासको तेलको फाइदासँगै केही बेफाइदा पनि हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा भटमासको तेललाई सावधानीपूर्वक प्रयोग गर्नुपर्छ । सोयाबीन तेलको हानि के हो? 

फ्याटी कलेजो
मोटोपना
अत्याधिक मात्रामा सोयाबिन तेलको प्रयोगले मेटाबोलिक स्वास्थ्यलाई असर गर्न सक्छ।
भटमासको तेलको फाइदा र बेफाइदा दुबै बारे तपाईलाई थाहा नै छ। एकातिर यसलाई थोरै मात्रामा प्रयोग गर्दा फाइदा हुन्छ भने अर्कोतर्फ यसको बढी मात्रामा प्रयोग गर्दा एक किसिमको हानि पनि हुन सक्छ । यस्तो अवस्थामा सोयाबिन तेलको दुवै पक्षलाई ध्यानमा राख्नुहोस् र यसलाई प्रयोग गर्ने वा नगर्ने निर्णय गर्नुहोस्। साथै, यदि तपाई कुनै प्रकारको शारीरिक समस्याबाट गुज्रिरहनु भएको छ भने चिकित्सकको सल्लाहमा मात्रै यो तेल प्रयोग गर्नुहोस्।