लिभर सिरोसिसका लागि आहार–के खाने र के नखाने

पुस १३,काठमाडौं । कलेजोसम्बन्धी समस्या हदभन्दा बढी बढेर अन्तिम चरणमा पुगेपछि त्यस अवस्थालाई लिभर सिरोसिस भनिन्छ । यस्तो अवस्थामा कलेजोले पूर्ण रूपमा काम गर्न छोड्छ। यसले शरीरका विभिन्न कार्यहरूलाई असर गर्छ (ऊर्जा भण्डारण गर्ने, प्रोटिन बनाउने, संक्रमणसँग लड्न मद्दत गर्ने, पाचनमा मद्दत गर्ने र रगत शुद्ध गर्ने)। यस्तो अवस्थामा उपचारका साथसाथै खानपानमा सुधार गर्नाले यो समस्याको जोखिम कम गर्न मद्दत मिल्छ । 

लिभर सिरोसिसमा के खाने 
कलेजो सिरोसिसबाट पीडित हरेक व्यक्तिले आफ्नो खानपानमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । यस्तो अवस्थामा लिभर सिरोसिसमा के खाने भन्ने जान्नै पर्छ । आउनुहोस्, यहाँ हामीले कलेजो सिरोसिसमा के खाने भन्ने कुरालाई गहिराइमा बुझ्ने प्रयास गरौँ।

 कफी
लिभर सिरोसिसका बिरामीले कफीको सेवन केही हदसम्म फाइदाजनक हुन्छ । कफीसँग सम्बन्धित अनुसन्धानमा यो कुरा स्पष्ट रूपमा उल्लेख गरिएको छ । अनुसन्धानले देखाएको छ कि कफीमा एन्टिअक्सिडेन्ट (फ्री रेडिकलहरू नष्ट गर्ने) र एन्टि-इन्फ्लेमेटरी (सूजन घटाउने)प्रभावहरू छन्। यो प्रभावले कलेजोको सूजन र फ्री रेडिकलका कारण कलेजोमा हुने क्षतिको समस्यालाई हटाउन मद्दत गर्न सक्छ। यसका साथसाथै कफीका फाइदाहरूले कलेजोको फाइब्रोसिस(कलेजोमा अतिरिक्त तन्तुको निर्माण) र लिभर सिरोसिस(कलेजोको क्षति) मा पनि सहयोगी हुन सक्छ।

 हरियो चिया
ग्रीन टीको नियमित प्रयोगले कलेजोको सिरोसिसको समस्याबाट पनि छुटकारा पाउन सकिन्छ ।  अनुसन्धानले सुझाव दिन्छ कि हरियो चियाको खपतले कलेजो सिरोसिसको जोखिम कम गर्न मद्दत गर्दछ। हरियो चियाको यस प्रभावको पछाडिको कारण एन्टिअक्सिडेन्ट, एन्टी-इन्फ्लेमेटरी र एन्टी-लिपिडेमिक (लिपिड प्रोफाइललाई नियन्त्रण गर्ने)  जस्ता गुणहरूको उपस्थिति हुन सक्छ। यस आधारमा, कलेजो सिरोसिसको लागि आहारमा ग्रीन टी समावेश गर्न लाभदायक मान्न सकिन्छ।

अंगूर
अंगूर यस्तो विशेष फल हो, जसलाई कलेजोका लागि उपयोगी मानिन्छ । अनुसन्धानले देखाउँछ कि अंगूरको रसमा पोलिफेनोलिक यौगिकहरू प्रशस्त हुन्छन्। यस कारणका लागि, यसमा हेपाटोप्रोटेक्टिभ (कलेजोलाई क्षतिबाट बचाउने) गुणहरू छन् । यस आधारमा अंगूरका फाइदाहरूले लिभर सिरोसिसको जोखिमलाई केही हदसम्म कम गर्न मद्दत गर्छ भन्नु गलत हुनेछैन। हाल, यस विषयमा थप अनुसन्धान आवश्यक छ।

चुकन्दर
कलेजोको सिरोसिसको समस्यामा पनि चुकन्दरको सेवन लाभदायक साबित हुन्छ । अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ कि चुकन्दरमा एन्टिअक्सिडेन्ट, एन्टी-इन्फ्लेमेटरी र भास्कुलर प्रोटेक्टिव गुणहरू पाइन्छ। यी गुणहरूले स्वास्थ्य सम्बन्धी धेरै समस्याहरूमा चुकंदरलाई उपयोगी बनाउँछ। यी समस्याहरूमा कलेजो क्षति र सूजन पनि समावेश छ । यस्तो अवस्थामा कलेजो सिरोसिसको लागि आहारमा चुकन्दर समावेश गर्नु उपयोगी साबित हुन सक्छ।

 जैतून को तेल
जैतुनको तेल पनि कलेजो सिरोसिस आहारमा समावेश गर्न सकिन्छ। कारण यो हो कि शुद्ध जैतुनको तेलमा कलेजोलाई सुरक्षा प्रदान गर्ने गुण हुन्छ। कलेजोमा जैतुनको तेलको प्रभाव जान्नको लागि एनसीबीआईले गरेको अनुसन्धानमा यो स्वीकार गरिएको छ। अनुसन्धानले फेला पारेको छ कि जैतूनको तेलले कलेजोको सूजन वा क्षतिमा मद्दत गर्न सक्छ । जैतूनको तेलको एन्टिअक्सिडेन्ट र एन्टी-इन्फ्लेमेटरी प्रभावहरू यस फाइदाको पछाडि हुन सक्छ। यस आधारमा लिभर सिरोसिस डाइटमा जैतुनको तेल समावेश गर्नु फाइदाजनक हुन्छ भन्नु गलत हुनेछैन ।

 नट
लिभर सिरोसिसबाट बच्न नटलाई पनि आहारमा समावेश गर्न सकिन्छ । वास्तवमा, नट-अल्कोहल फ्याटी लिभरको समस्यामा नटको खपत उपयोगी मानिएको छ। एकै समयमा, गैर-अल्कोहल फ्याटी लिभर समस्या कलेजो सिरोसिसको कारण हो । यस आधारमा लिभर सिरोसिस डाइटमा नट्स समावेश गर्नु फाइदाजनक मान्न सकिन्छ।

हरियो पत्तेदार तरकारी
कलेजो सिरोसिसको अवस्थामा, यो अधिक हरियो पातदार सागसब्जी खानु राम्रो छ। कारण के हो भने हरियो सागपातले कलेजोलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ। यो कलेजो सम्बन्धी अनुसन्धानमा पनि विचार गरिएको छ । यस आधारमा हरियो सागसब्जीलाई लिभर सिरोसिसको समस्यामा उपयोगी भन्नु गलत हुनेछैन । तर, यी तरकारीहरूले कलेजोलाई जोगाउन कसरी सहयोगी हुन्छन् भन्ने स्पष्ट प्रमाण छैन।

लसुन
कलेजोलाई सुरक्षा प्रदान गर्न लसुनका फाइदाहरू प्राप्त गर्न सकिन्छ। लसुनको पेस्टमा गरिएको एक अध्ययनमा यो कुरा स्पष्ट रूपमा स्वीकार गरिएको छ । अनुसन्धानले देखाउँछ कि लसुनमा हेपाटोप्रोटेक्टिभ (कलेजोको सुरक्षा गर्ने) गुण हुन्छ। एकै समयमा, यो पनि फेला पर्यो कि यस गुणको कारण, लसुनको पेस्टको उपभोग अल्कोहल फाइब्रोसिस (रक्सीको कारण कलेजो क्षति) मा सहयोगी हुन सक्छ । 

कलेजोको सिरोसिसबाट बच्न र यसको गम्भीरता कम गर्न खानपानसँग सम्बन्धित निम्न कुराहरूमा ध्यान दिनु आवश्यक छ:

अत्याधिक तेल र मसला भएका खानेकुराहरू नखानुहोस्।
अधिक नुन उपभोग नगर्नुहोस् ।
सकेसम्म धेरै पानी पिउनुहोस् ।
सकेसम्म चिनी प्रयोग नगर्नुहोस् ।
रक्सीको सेवन नगर्नुहोस् ।
लिभर सिरोसिसको समस्या पक्कै पनि गम्भीर छ, तर दैनिक खानपानमा उचित ध्यान दिएमा यो समस्याबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ । कलेजो सिरोसिसमा के खाने भनेर लेखमा विस्तृत रूपमा वर्णन गरिएको छ।