तेज पातका फाइदाहरू, प्रयोग र हानिहरू

पुस २९, काठमाडौं । तपाईंले प्रत्येक भारतीय भान्सामा सजिलै तेजपातहरू पाउनुहुनेछ। यो एक मसला हो जुन भाँडामा स्वाद र सुगन्ध बढाउन प्रयोग गरिन्छ। यी पातहरू केही हदसम्म नीलगिरीका पातहरू जस्तै देखिन्छन्। तपाईलाई थाहा पाउँदा छक्क पर्नुहुनेछ कि यसको प्रयोगले धेरै शारीरिक रोगहरूबाट बच्न सकिन्छ। आयुर्वेदमा यो औषधीय पातको प्रयोगका धेरै फाइदाहरू वर्णन गरिएको छ। तसर्थ,  यो लेखमा, हामी बताइरहेका छौं कि तेज पात तपाईको स्वास्थ्यको लागि कसरी लाभदायक हुन सक्छ। यसको प्रयोगका विभिन्न तरिका र केही बेफाइदाहरू पनि जान्नुहोस्।

हजार वर्षदेखि खाना र औषधिमा प्रयोग हुँदै आएको छ।  यो अधिकांश पूर्वी एशिया, दक्षिण र उत्तर अमेरिका र एशियामा पाइन्छ। यो पातमा ट्यानिन्स, फ्लेभोन, फ्लेभोनोइड्स, अल्कालोइड्स, युजेनोल, लिनालूल र एन्थोसायनिन्स पाइन्छ। सबैको रासायनिक घटक प्रजाति अनुसार फरक हुन सक्छ। यस पातका दुई प्रजातिहरू सामान्यतया मसला, आवश्यक तेल र परम्परागत औषधिहरूमा प्रयोग गरिन्छ -लौरस एजोरिका र एल नोबिलिसयो तेज पात सुकेपछि मात्र प्रयोग गरिन्छ। यसमा धेरै औषधीय गुणहरू पनि छन्, जसलाई हामी अर्को लेखमा विस्तारमा छलफल गर्नेछौं।

तेज पात को लाभ
 मधुमेह को लागी तेजपात को लाभ
बेपत्ताको सेवन मधुमेहबाट पीडित व्यक्तिहरूको लागि लाभदायक हुन सक्छ। तेजपात भएको क्याप्सुलको सेवनले इन्सुलिनको स्तरमा सुधार ल्याउन सक्छ। यसले व्यक्तिको रगतमा ग्लुकोजको मात्रा कम गर्न सक्छ। अनुसन्धानका क्रममा टाइप २ मधुमेहका बिरामीहरूलाई बे पातको क्याप्सुल ३० दिनसम्म खान दिइयो। 30 दिन पछि, तिनीहरूको सीरम ग्लुकोजमा 21 देखि 26 कमी देखियो। साथै, कोलेस्ट्रोल प्रोफाइलमा सुधार पाइयो। यस अध्ययनको आधारमा, यो भन्न सकिन्छ तेज पातको खपतले कुल कोलेस्ट्रोल २० देखि २४५ सम्म घटाउन सक्छ । तसर्थ, तेज पात खानुको फाइदाहरू मधुमेह रोक्न मद्दत गर्न सक्छ।

 श्वासप्रश्वास प्रणालीको लागि तेज पातको फाइदाहरू
तेजपात खानुका फाइदाहरूमा खोकी, फ्लू, ब्रोन्काइटिस, दम र इन्फ्लुएन्जा जस्ता श्वासप्रश्वाससम्बन्धी समस्याबाट पनि राहत मिल्छ । तेज पातको अर्कमा एन्टी-इन्फ्लेमेटरी गुणहरू पाइन्छ, त्यसैले यसलाई सूजन कम गर्न मद्दत गर्न सकिन्छ। यसमा इथानोल एक्स्ट्र्याक्ट र केही अन्य यौगिकहरू पाइन्छन्, जसमा इन्फ्लेमेटरी र दुखाइ कम गर्ने प्रभावहरू छन्। यी कारणले गर्दा, तेज पातले श्वासप्रश्वास प्रणालीमा हुने सूजन र यसबाट हुने रोगहरूलाई रोक्न सक्छ ।

दाँतको लागी उपयोगी
बेपत्ता दाँतको लागि पनि लाभदायक हुन सक्छ। वैज्ञानिक अध्ययनहरू भन्छन् कि यसको टुक्राहरूमा केही अस्थिर तेलहरू छन् (जुन सामान्य तापक्रममा सजिलै वाष्पीकरण हुन्छ), जसले रक्त प्रवाहलाई सुधार गर्न सक्छ। थप रूपमा, यसमा भिटामिन सी जस्ता ट्यानिन्स पाइन्छ, जसले गिजाको तन्तुलाई कडा बनाउँछ र तिनीहरूलाई स्वस्थ राख्न सक्छ । साथै, तेज पातबाट बनेको खरानीले दाँत माझ्दा गिजा बलियो हुन्छ। तेजपातले मुखमा ब्याक्टेरिया बढ्नबाट पनि रोक्न सक्छ।

क्यान्सर रोक्न मद्दत गर्दछ
क्यान्सरजस्ता खतरनाक र घातक रोगका बारेमा विज्ञानले निरन्तर अनुसन्धान गरिरहेको छ तर यो रोगको सही उपचार भने पत्ता लागेको छैन । हो, खानपानमा ध्यान दिएर र नियमित व्यायाम गरेर यसबाट बच्न सकिन्छ। बेपत्ता पनि क्यान्सरबाट बच्न मद्दत गर्ने खानेकुरा हो। यसले क्यान्सर कोशिकाहरूको विकासमा बाधा पुर्‍याउँछ। तेजपातको गुणहरूले पेटको क्यान्सरबाट बचाउन सक्छ ।

विज्ञापन रिपोर्ट गर्नुहोस्अर्को अध्ययनको अनुसार, तेजपातको अर्कमा क्यान्सर विरोधी प्रभावहरू पाइन्छ, जसले स्तन क्यान्सरको वृद्धिलाई रोक्न सक्छ। तेजपातमा पाइने एन्टिप्रोलिफेरेटिव (कोशिकाको प्रसारलाई रोक्ने) र साइटोटोक्सिक (सेल किलिंग) गुणहरूले स्तन क्यान्सरलाई बढ्नबाट रोक्न सक्छ । तसर्थ, यो भन्न सकिन्छ कि तेजपात खानुको फाइदाहरूमा क्यान्सर रोकथाम समावेश छ।

 सुन्निने कम गर्नमा तेज पातको फाइदाहरू
बेपत्ताले दुखाइ र सूजनको लागि पनि धेरै फाइदाहरू छन्। एक अष्ट्रेलियाली अध्ययनले पत्ता लगायो कि यी पातहरूले   इन्जाइमको गतिविधिलाई रोक्न काम गर्न सक्छ। यस इन्जाइमको कारण, शरीरमा सूजन बढ्न सक्छ । यस बाहेक यस पातमा रहेको सिनोलले पनि सूजनसँग लड्न सक्छ ।

फंगल संक्रमणबाट जोगाउनुहोस्
तेज पात पनि एन्टिफंगल गुणले भरपुर हुन्छ। यसले विशेष गरी ऋबलमष्मब बदिष्अबलक भनिने खमीर संक्रमण विरुद्ध प्रभावकारी रूपमा काम गर्न सक्छ। तसर्थ, बे पात आवश्यक तेल छाला फंगल संक्रमण लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ।  अनुसन्धान द्वारा पुष्टि गरिएको छ।
तेज पात स्वस्थ शरीरको लागि धेरै तरिकामा प्रयोग गर्न सकिन्छ, तल यसका केही राम्रा प्रयोगहरू जान्नुहोस्स्

तेज एक वैज्ञानिकपात एक मसला हो, त्यसैले यसलाई भाँडाको स्वाद बढाउन प्रयोग गर्न सकिन्छ।
यो प्रायः बिरयानी, चिकन वा मटन करी र पुलाउ जस्ता मसालेदार व्यंजनहरूमा प्रयोग गरिन्छ।
तेज पातहरू पनि खीर जस्ता मीठो परिकारहरूमा थप्न सकिन्छ।
धेरै मानिसहरूले कालो चियामा बे पात पनि प्रयोग गर्छन्।
कपालको लागि, एक कप पानीमा केही बे पात उमाल्नुहोस् र 15 मिनेट पछि पातहरू पानीबाट निकाल्नुहोस्। पानी चिसो भएपछि, स्याम्पु पछि कपाल र टाउकोमा लगाउनुहोस्। राम्रो नतिजाको लागि तपाईले हरेक दिन यो उपाय गर्न सक्नुहुन्छ।

तेजपातको तेल दुखाइ र सूजनबाट राहत पाउन प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसका लागि यसको तेलको केही थोपा प्रभावित क्षेत्रमा लगाउनुहोस् र हल्का हातले मसाज गर्नुहोस्।
 

लामो समयको लागि तेजपातहरू सुरक्षित गर्ने तरिकाहरू तल वर्णन गरिएको छ।
तेजपातहरू लामो समयको लागि कसरी सुरक्षित गर्ने?
ताजा तेजपातहरू एक वा दुई हप्ताको लागि फ्रिजमा सिल गरिएको जिप प्लास्टिकको झोलामा भण्डारण गर्न सकिन्छ। एकै समयमा, सूखे बे पातहरू सुख्खा र हावा-टाइट कन्टेनरमा भण्डार गर्नुहोस्। तेजपातहरू कहिले पनि खुलामा राख्नु हुँदैन, किनभने तिनीहरूको सुगन्ध छिट्टै खुला ठाउँमा कम हुन्छ।

तेजपातका हानिहरू
तपाईलाई तेजपातका फाइदाहरू थाहा छ, तर यसको अधिक सेवनले साइड इफेक्टहरू पनि निम्त्याउन सक्छ ।

गर्भावस्था वा स्तनपानको समयमा  तेज पात वा यसको पूरकहरू लिने बारे पर्याप्त भरपर्दो जानकारी छैन, त्यसैले गर्भावस्थाको समयमा यसलाई लिनु अघि आफ्नो डाक्टरलाई सोध्न निश्चित हुनुहोस्।

मधुमेह रोगीहरूले डाक्टरको निरीक्षणमा मात्र बेपत्ता खानुपर्छ।
यी पातहरूले केन्द्रीय स्नायु प्रणालीलाई ढिलो गर्न एनेस्थेसिया औषधिहरूसँग प्रतिक्रिया गर्न सक्छन्। तसर्थ, शल्यक्रिया गर्नुभन्दा कम्तिमा २ हप्ता अघि पात वा यसको कुनै पनि पूरकको उपभोग रोक्नु सही निर्णय हुन सक्छ।

पातहरूको हानिमा एलर्जी पनि समावेश छ।   तेजपातबाट बनेको आवश्यक तेलले संवेदनशील छालामा एलर्जी निम्त्याउन सक्छ ।

यस लेखमा तपाईंले   तेज पातका फाइदाहरू र   तेजपातहरूको हानि के हुन सक्छ भनेर सिक्नुभयो। यस लेखबाट यो निष्कर्षमा पुग्न सकिन्छ कि मसलाको रूपमा बेपत्ता खानु लाभदायक हुन्छ। यसको सेवनले धेरै रोगबाट बच्न सकिन्छ । साथै कोही गम्भीर बिरामी भएमा चिकित्सकबाट उपचार गराउनुपर्छ । यो पनि ध्यानमा राख्नु आवश्यक छ कि यदि यसको नियमित प्रयोगको क्रममा कुनै साइड इफेक्ट देखियो भने, तुरुन्तै डाक्टरसँग परामर्श लिनु पर्छ।