Advertisement
Advertisement
Advertisement
Advertisement

कम उमेरका मानिसमा पनि देखिँदैछ क्यान्सर, कारण के ?

  |      14:09:00   |  
कम उमेरका मानिसमा पनि देखिँदैछ क्यान्सर, कारण के ?

माघ २२ काठमाडौं । जब लुइसा टोस्कानोले आफूलाई स्तन क्यानसर भएको थाहा पाइन्, तब उनी आश्चर्यमा परिन् । ब्राजिलमा बस्ने दुई सन्तानकी आमा ३८ वर्षीया टोस्कानो भन्छिन्– ‘यो कुरा निकै अपत्यारिलो थियो, किनकि म जवान, स्वस्थ, फिट थिएँ । त्यसैले मलाई क्यानसर देखिनु कुनै जोखिम कारण नै थिएन, लाग्थ्यो मलाई हुँदै हुँदैन । मलाई क्यानसर लागेको कुरा मैले विश्वास नै गर्न सकिनँ । किनकि क्यान्सर मेरो कल्पनाभन्दा धेरै टाढाको कुरा थियो ।’
लुइसालाई मार्च २०२४ मा स्टेज ३ क्यान्सर भएको पत्ता लागेको थियो, जसको अर्थ यो पहिले नै धेरै उन्नत चरणमा थियो । उनले स्तनको शल्यक्रीया गर्नुका साथै साढे चार महिनाभन्दा बढि समयसम्म किमो थेरापी र रेडियोथेरापी गराएकी थिइन् । उनको उपचार अगस्टमा पूरा भएको थियो, तर उनले फेरि पनि क्यान्सरजस्तो घाटक रोग नलागोस् भनेर औषधिको सेवन गरिरहेकी छिन् ।
‘किमोथेरापीको मात्रा धेरै थियो, तर मेरो शरीरले यसलाई राम्रोसंग सम्हाल्यो’, उनी सम्झन्छिन्– ‘म यो मेरो शल्यक्रिया र शारीरिक सहनशक्तिको लागि ऋणी छु।’ शल्यक्रियाको सन्दर्भमा उनले भनिन् – ‘मैले पूरै स्तन निकाल्नु परेन, अनि सबैभन्दा गाह्रो कुरा कपाल झर्नु थियो । यो प्रकृया धेरै छिटो र ठूलो मात्रामा भयो । एेनामा आफूलाई हेर्दा म डराउँथे र यसले मेरा सन्तानलाई पनि असर गर्यो ।’
वास्तवमा यो लुइसाको मात्र कथा होइन, क्यान्सर रोग अहिले रोग विश्वभरि नै बढिरहेको छ । धेरै भन्दा धेरै युवाहरु क्यान्सर जस्तो घातक रोगको जोखिममा प्रवेश गरिरहेका छन्, जसको विगतमा क्यान्सरको पारिवारिक इतिहास नै छैन ।
जैविक, वातावरणीय र जीवनशैलीका कारण क्यान्सर सामान्यतया वृद्ध–वृद्धामा हुने गर्छ । उदाहरणका लागि,सेल विभाजन पनि उमेरको साथ बढ्छ, जसले गर्दा उत्परिवर्तन बढाउँछ र क्यान्सरको जोखिम पनि बढाउँछ ।
यसैले, अन्कोलोजिस्टहरुले लामो समयदेखि के विश्वास गरेका छन् भने कि अनुवांशिक कारकहरु युवाहरुमा क्यान्सरको पछाडि छन्, जस्तै स्तन क्यान्सरमा बिआरसीए १ र बीआरसीए २ उत्परिवर्तनको उपस्थिति हुन्छ । यद्यपि, लुइसा जस्ता अन्य बिरामीहरुमा आनुवांशिक उत्परिवर्तनको कुनै स्पष्ट संकेत थिएन ।

क्यान्सरका बढ्दा घटनाहरू

सानै उमेरमा क्यान्सरसम्बन्धी एक रिपोर्टका अनुसार स्तन क्यान्सरका घटनामा वृद्धि भएको छ । बिएमजे अन्कोलोजीमा हालै प्रकाशित एक रिपोर्टअनुसार सन् १९९० देखि २०१९ को बीचमा ५० वर्षभन्दा कम उमेरका मानिसमा क्यान्सरका घटना विश्वभर ७९ प्रतिशतले बढेको छ ।

सोही उमेर समूहमा क्यान्सरका कारण हुने मृत्युमा २८ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । यस अध्ययनमा २०४ देशमा २९ प्रकारका क्यान्सरको विश्लेषण गरिएको थियो । त्यस्तै, द लान्सेट पब्लिक हेल्थको एक रिपोर्टअनुसार अमेरिकामा सबै पुस्तामा १७ प्रकारका क्यान्सरहरू लगातार बढेका थिए, विशेष गरी सन् १९६५ देखि १९९६ को बीचमा जन्मेकाहरूमा धेरै मात्रामा क्यान्सरको जोखिम बढ्यो ।

अमेरिकन क्यान्सर सोसाइटी (एसीएस) को एक नयाँ रिपोर्टअनुसार सन् २०१२ देखि २०२१ को बीचमा ५० वर्षभन्दा कम उमेरका गोरा वर्णका महिलामा स्तन क्यान्सरका घटनामा वार्षिक १।४ प्रतिशतको दरले वृद्धि भएको छ भने सोही अवधिमा ५० वर्ष वा सोभन्दा बढी उमेरका गोरा वर्णकामहिलामा क्यान्सरको घटना वार्षिक ०।७ प्रतिशतले बढेको छ । त्यस्तै, बिएमजे ओन्कोलोजी रिपोर्टका अनुसार युवामा नासोफरेन्जियल, पेट र आन्द्राको क्यान्सर पनि बढेको छ ।

सम्भावित कारणहरू

लुइसाले आफ्नो परिवारको सहयोगले स्तन क्यान्सरविरुद्धको लडाइँमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको बताइन् ।
अनुसन्धानकर्ताहरूले अझै पनि कारणहरू पहिचान गर्ने प्रयास गरिरहेका बेला ल्यान्सेट अध्ययनले के चेतावनी दिएको छ भने यस्ता केसहरूमा लगातार वृद्धिले क्यान्सर रोकथाममा दशकौंको प्रगतिलाई उल्टाउन सक्छ ।

बीएमजे ओन्कोलोजी र द ल्यान्सेटको रिपोर्टअनुसार मासु, सोडियम, रक्सी र सुर्तीजन्य पदार्थको अत्यधिक प्रयोग गर्नुलाई क्यान्सरको प्रमुख कारण मानिएको छ । यसबाहेक फलफूल, तरकारी र दूध कम खाँदा पनि यस्तो हुन सक्छ ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार मोटोपना क्यान्सरको बढ्दो जोखिमसँग सम्बन्धित छ, किनभने मोटोपनाले शरीरभित्र जलन र हर्मोनमा परिवर्तन ल्याउँछ । ल्यान्सेटको रिपोर्टअनुसार अमेरिकामा १७ मध्ये १० जना युवामा हुने क्यान्सर मोटोपनसँग सम्बन्धित छ । यसमा मृगौला, अण्डाशय, कलेजो, प्यान्क्रियाज र पित्तथैलीको क्यान्सर पर्दछन् ।

तथापि, यी कारकहरूले सबै घटनाहरूको कारणहरूमा प्रकाश पार्दैन। वैज्ञानिकहरूले थप सम्भावित कारणहरू पत्ता लगाउने प्रयास गरिरहेका छन् ।

कोही–कोही भन्छन्– ‘इलेक्ट्रोनिक उपकरण वा सडकबत्तीबाट अप्राकृतिक प्रकाशको निरन्तर सम्पर्कमा आउँदा शरीरको जैविक घडीमा बाधा पुग्छ। यसले स्तन, आन्द्रा, डिम्बग्रंथि र प्रोस्टेट क्यान्सरको खतरा बढाउँछ ।’

अन्य अध्ययनहरूले देखाएअनुसार राति अबेरसम्म प्रकाशको सम्पर्कमा आउने सिफ्टले मेलाटोनिनको स्तर घटाउँछ, जसले क्यान्सर बढाउन मद्दत गर्छ ।

अन्य अनुसन्धाताहरूले प्याक गरिएका खानेकुरामा मिसाइएको रसायन, जस्तै इमल्सिफायर र कलरेन्ट्सले आन्द्रामा जलन गराउँछ र डिएनएलाई क्षति पुर्याउँछ भन्ने तर्क गरेका छन् ।

अमेरिकन एसोसिएसन फर क्यान्सर रिसर्चका अनुसार पेट दुख्नु आन्द्राको क्यान्सरको कारण मात्र होइन, स्तन र रगतको क्यान्सरको कारक पनि हो ।


Share this with your friends:


Advertisement
Advertisement
थप खबर...

प्रत्येक महिला पुरुषभन्दा कमजोर छैनन् : कमला भासिन

1505200545Kamala-bhasinsiTZu8Z9Mj.jpg नरेश ज्ञवाली ► भदौ २७, काठमाडौं।  दक्षिण एसियामा लैङ्गिक समानता, शिक्षा, गरिबी निवारण, मानवअधिकार र शान्तिका...

पुरुष कलमले पूर्ण नारीलाई लेख्न सक्दैन

1488688911annapurna-post.jpg काठमाडौं। मान्छेहरू कडा भएर बोलेको भन्दा नरम भएर बोलेको मनपर्छ । खरा कुराभन्दा नरम, सरस र सलिल कुराहरू मनपर्छ । तर...

कालो तिलले कम्मर दुखेको र अनुहारमा भएको पोतोको उपचार गर्छ

1479567052black-sesame-seed.jpg काठमाडौं । कालो तिल अथवा तिलबाट प्राप्त हुने बिऊ तेल उत्पादनको लागि प्रयोग गरिन्छ । अनुहारमा चायाँ, पोतो वा दाग,...

उमेर अनुसारको हुनुपर्छ खान्की, अनि मात्र मानिस स्वस्थ रहन्छ

1479121715High-protein-foods-555x335.jpg काठमाडौं। पोषणको आवश्यकता उमेरअनुसार परिवर्तन हुन्छ । उमेरको हरेक अवस्थामा स्वयंलाई स्वस्थ राख्न शरीरलाई...

दुबईमा पहिलो पटक नेपाली कल्चरल पहिरनको फेसन शो सम्पन्न

14869899431673513412092883957875661114576594o.jpg काठमाडौं। गत माघ २८ गते दुबईमा नेपाली कल्चरल पहिरनको फेसन शो पहिलो पटक फेसन फ्युजन २०१७ सम्पन्न भयो । एनआरएन...

यी भोजन खाए छाला सुन्दर हुन्छ !

1490268754IMG4830.JPG काठमाडौं। स्ट्रबेरी : यो भिटामिन सीले भरपुर हुन्छ । भिटामन सीले छालालाई चाउरीबाट जोगाएर सधैं जवान राख्न मद्दत...

मुलुकका सम्मानित पदमा महिलाको उपस्थिति, सबैका लागि आशाको ढोका उघारे

1488014428nepali-great-ladies.jpg काठमाडौं। अहिले नेपालका तीनवटै अंगका प्रमुख महिला भएकाले नेपाली राजनीतिक क्षेत्रमा मात्र नभएर सामाजिक...

लोग्नेमान्छेको जात केटी देखेपछि.....

1486611119images.jpg काठमाडौं । शान्ताको विवाह भएको पाँच वर्ष बितिसक्दा पनि छोराछोरी भएनन् बरु उनलाई एकाएक ब्लड क्यान्सर भयो । समयले...

मनोसामाजिक समस्या के हो?

1532684479sumitra-vaauju.jpg साउन ११, काठमाडौं । मनोसामाजिक समस्या भन्नाले मन र समाज वीच हुने समस्या हो । यो जो कोही व्यक्तिलाई पनि हुन सक्छ ।...

महिलाको दोस्रो विवाहको कुरा सुन्दा पढेलेखेकैले अनुहार बिगार्छन्

1482639321yakal--mahila.jpg काठमाडौं। दोस्रो विवाहबारे मैले नसोचेको, नचाहेको होइन । तर, म मेरा आत्मीयसँग फेरि विवाह गर्नेबारे कुरा गर्छु,...

Advertisement
Advertisement
Advertisement
Advertisement
Advertisement
Advertisement